BİYOMİMİKRİ;insanoglu ürettiği ve tükettiği birçok materyal, gelecek nesillere büyük bir sürdürülebilirlik problemi yaratmaktadır. Ancak doğanın kendi stratejisini taklit ederek, insanoğlu bu soruna çözümler üretebilecektir.. Biyomimikri ise sürdürülebilir çözümler arayan bir inovasyondur. Amacı zaten çok iyi çözümler  üretmiş  olan hayvanlar, bitkiler ve organizmaları inceleyerek zaten üretmiş oldukları çözüm yöntemlerini taklit etmektir. Benyus(1997) tarafından biyomimikri şu şekilde tanımlanmaktadır: "Biyomimikri, doğanın modellerini, sistemlerini, oluşum sürelerini ve elementlerini inceleyen ve elde ettiği bilgilerden taklit ederek ya da yaratıcı ilham alarak yararlanan, problem çözmeye yönelik yeni bir bilimdir." Doğanın kendi içerisinde olan uyumuna baktığımızda, tüketmeye dayalı bir ekosistemi olmadığı. Ancak günümüzde tüketim üzerine kurulmuş olan yaşam standartları, milyonlarca yılda eskimeyen dünyamızı çok kısa bir süre içerisinde eskitmeyi başarmıştır. Halbuki, tüketmek yerine doğanın verdiği imkanlarla üretken bir şekilde doğayla ilişki kurulabilir. İklim koşullarına uygun malzemeler kullanarak evlerimizi inşa etmek, bize oldukça büyük bir enerji tasarrufu sağlayacaktır. Karıncaların yuvalarını güney cephelerine kurmaları bile buna bir örnek teşkil etmektedir. Çiçeklerin yapraklarından  esinlenerek tasarlanan güneş panelleri de minimum enerjiyle güneşten korunmamızı sağlar. Bunu bir adım öteye taşımak ise güneş panellerinin konumunu ayçiçeklerinden esinlenerek tasarlanması örnek gösterilebilir. Doğanın mükemmelliği sadece hayvanlar ve bitkilerle sınırlı değildir. İnsan vücudundan örnek vermek gerekirse, iskelet sistemi muazzam bir strüktür örneği oluşturmaktadır. Kalp ise oldukça kuvvetli bir pompadır. Tarih boyunca medeniyetler kurup, keşifler yapan insanoğlu; tüm bu süreç boyunca doğayla hep iç içe olmuştur. Tasarımları ve icatları ile çevresini şekillendiren insanların; doğanın mükemmelliğine öykünüp, onu taklit etmeye çalıştığını birçok tarihi eserde görebiliriz. Kökeni eski dönemlere uzanan bu davranış şeklinin bir disiplin olarak ele alınması ise oldukça yenidir. Günümüzde bilim, mühendislik ve tasarım alanlarında yoğun şekilde karşımıza çıkan bu disiplin, biyomimikri başlığı altında toplanmıştır.

Biyomimikri (Biyomimetizm) Nedir ve Neyi Amaçlar?

Biyomimikri, “tasarım yaparken ve yenilikçi teknolojiler geliştirirken doğadan ilham almak” olarak tanımlanabilir. Daha geniş bir perspektiften ele alındığında “çeşitli problemlere çözüm üretmek için doğayı taklit etmek” şeklinde de açıklanabilir. Biyomimikri ile sadece doğanın geliştirdiği çözümler değil; tasarım stratejileri, mekanizmalar ve sistemler de temel alınır. Biyomimikri adı, Yunanca “bios” (yaşam) ve “mimesis” (taklit) kelimelerinin birleşmesinden oluşur. Kavram birçok kaynakta biyomimetizm olarak da geçer.

Bilim ve sanat tarihinde de karşımıza çıkan biyomimikrinin yakın dönemde popülerlik kazanmış olmasının başlıca nedeninin, dünyanın her geçen gün daha da azalan doğal kaynaklarını verimli bir şekilde kullanma çabası ile ilişkili olduğunu söyleyebiliriz. Biyomimikrinin temelinde doğa vardır ve doğadaki kusursuz işleyişin taklit edilmesi ile sürdürülebilir tasarımlar yapılabilir. Gücünü doğallıktan alan süreç, insanın çevreye duyarlı projeler üretebilmesini sağlar.

Doğadan İlham Alan Tasarımlar

Doğanın insan ihtiyaçlarına cevap verme şeklini model alan biyomimikri; sanat, teknoloji, enerji ve ulaşım gibi birçok farklı alanda kullanılabilir. Biyomimikrinin önemli örneklerinden birisi, Rönesans’ın dahi ismi Leonardo da Vinci’nin, kuşların anatomik yapısından esinlenerek tasarladığı uçan makinelerdir. Wright kardeşler de uçak tasarımı için kuşların kanat yapısından esinlenmiştir. Helikopterler için de yusufçuk böceklerinden ilham alındığı bilinmektedir.

Japonya’daki bazı hızlı trenlerin tasarımında da Yalıçapkını kuşlarının ince gagalarından ilham alınmış, bu sayede trenin hız artarken oluşan gürültü de azalmıştır. Doğadan ilham alan tasarım örneklerinin birçoğu, o ana kadar düşünülmemiş olan detayları ortaya çıkaran inovatif projelerdir. Biyomimikriyi temel alan tasarımlarda doğanın, en az kaynak kullanımı ile en iyi sistemi oluşturma çabası taklit edilir.  

Kaynakça:

https://peyzax.com/tasarimda-dogadan-ilham-alma-biyomimikri-ornekleri/

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/811953