Bu yazı “ CUMHURİYETİN 100. YILINA ARMAĞAN ” EDİLMİŞTİR.

*

Öncelikle akademik üslûpla yazılan bir yazının, edebi dilden farklı olması gerekir. Akademik araştırma yazıları, delillere dayalı ve en önemlisi bir problemi ele alıp bunu irdeleyen ve yaparken kimi zaman gözlem kimi zaman daha önceki gözlemleri araştırma girdisi olarak değerlendiren; Karl Popper’ ın bahsettiği gibi “yanlışlanabilen” ifadelerden oluşan nesnel metinlerdir.

Akademik Araştırma yazınları günümüzde, akademik dergilerde -yağmacı dergilerle karıştırmayalım-bilimsel kitaplarda ve çeşitli internet sitelerinde sıklıkla karşımıza çıkan bir yazın türüdür.

Her akademik araştırma yazısı  -hedef koyduğu şeyi elde edemeyebilir- fakat, sonuca başarıyla ulaştırılan ve etkisi büyük olan yazılar dünyanın gidişatını etkiler.

Bu yazı, Türk gençlerine ve ülkemizin kıymetli bir vakfı olan KONEV’in, siz değerli mensupları için , akademik araştırma makalesi/tezi veya projeleri hazırlayacaklara ilham olması ve “bu maksatla ilerletilecek bir gayeye rehberlik etme “arzusundadır.

Akademik Araştırma Yazılarında Dilin Önemi

Nesnellik şüphesiz en önemli özelliktir. Kullanılan dil açık kapsayıcı ve bilimsel bir dil olmalıdır. Bilimsel dilden kastedilen şey “Matematiksel gösterimlere” dayanan veya iyi tanımlı olan ifadelerdir.

Siz yazınızda “su  kaynadı ve kaynarken üzerinde baloncuklar çıkarıyordu” diye bir ifade kullanırsanız bu elbette bir gözlemdir ama bilimsel bir dil olamaz; bunun yerine “Su , ocak çalışmaya başladıktan 9 dk sonra kaynamaya başladı ve üzerine konulan termometre 98 °C ‘İ göstermektedir” derseniz az önceki ifadeye nazaran daha bilimsel bir üslûp kullanmış olursunuz. Yazın dilinde farkınız ve üstünlüğünüz bu şekilde ortaya çıkar.

Proje Yazımında Neler Önemlidir?

Proje veya Makale yazımlarında bilimsel yazın dilini kullanırken şunlara dikkat edilir: Çözülmesi beklenen problem nedir? Özgün müdür? Ne kadar süre içinde ve hangi şartlarda tamamlanacaktır ve bunların çeşitli mühendisliğidir. Bunları Bilimsel AR-GE ve Proje mühendisliği olarak inceleyelim:

 1.Bilimsel AR-GE

 

a. Özgünlük

Bu kısım sizin projenizin var olması ve neden var olması gerektiğine dair açıklama yapacağınız en önemli yerdir. Sorular sorarak ilerlemeniz tavsiye edilir:

Araştırma konunuz nedir?

Neleri kapsamaktadır?

Daha önce yapılan çalışmalar nelerdir?

Siz hazırladığınız bu çalışmada , önceki çalışmalardan neyi farklı yaptınız?

(Araştırma yöntemi, kullanılan malzeme/cihaz ve literatüre-bilgi dağarcığına- özgün katkı olarak düşünülebilir)

Tüm bununla birlikte, bu bilgi dağarcığındaki hangi eksikliğe çözüm bulacaksınız? Bu soruların sorulması ardından daha önceki çalışmalara “atıf” verilerek “bilimsel dille” anlatılması gerekir.

Özgünlük kısmında,  “tablo-şema” ve “kelimeleri koyu yahut altı çizili kullanmak projenizin kolay kavranmasını sağlar.

Genellikler kullanılan ifadeleri irdelersek :

"…yöntemi kullanılarak…hedefine yönelik… bir çalışma yapılması düşünüldü….Böylece….’na/ne  çözüm bulunacak ve literatüre … açıdan katkı sağlanacaktır.

Burada önemli hususlardan diğeri de önceki çalışmalar için detaylı bir araştırma hazırlığıdır çünkü ….çalışması (Ali ve Veli ark.) ….çalışması (İlker ve ark.) şeklinde atıflarla zenginleştirilecektir. Bu kısım sizin literatüre hakim olduğunuzun da tescilidir."

b. Güncel konular

Çalışmanızı gerçekleştirmeden önce detaylı bir literatür taraması yapmalısınız fakat şüphesiz ki internetin (örüt-bağ) yaygınlaşmasıyla birlikte binlerce yayın, kitap ve çeşitli kaynakçayı okumamız mümkün değildir bu yüzden akıllı bir araştırmacı bir strateji belirler bu strateji son dönemlerin yayınlarını tarayıp onlardan hareketle bir birikim oluşturmayı öncüllemektir.

Hiç şüphe yok ki son yayınlar zaten önceki çalışmaların üstüne konularak ilerlemektedir. Bilimin ilerlemeci yaklaşımını burada bir araç olarak kullanmak size zaman kazandıracaktır.

c. Yöntem

Yöntem bölümü en az özgünlük kadar önemlidir. Özgünlükte neyi farklı yaptığınızdan bahsedip bir literatür taramasından bahsedersiniz. Yöntem kısmında ise o farklı yaptığınız şeyi nasıl yaptığınızı “bağımlı ve bağımsız değişkenleri” , görsel ve önceki çalışmalara atıflarla anlatırsınız buradaki yazınızda kendi alanınızın terimlerini daha baskın kullanmanız gerekir.

“Çalışmanızı detaylıca yazmanız gerekir.”

  2. Proje Mühendisliği

 

e.Proje Yönetimi

Proje yönetimi, projenin her aşamasını planlayan, bunu yaparken kullandığı girdiler görev dağılımı, hedefe ulaşması için sağladığı katkı oranı ve hangi zaman aralığında hangi iş yükünün yapılacağını tasarlayan kısımdır. İş paketi olarak zamanlara ayrılmış her kısımda özgün değer ve yöntem kısımları ele alınır. Diğer alt başlıklarda da bulunabilir veya kendi başına bir alt bölüm olaraktan değerlendirilebilir.

Şekil-1

f.Risk Yönetimi

Araştırmanız başarısız oldu diyelim. Bu durumda alternatif planlarınız nedir? Tam manasıyla bunun belirlendiği ve açıklandığı yere “risk yönetimi” denir. İyi hazırlanmış risk yönetimleri, başarısızlık faktörünü en aza indirmeyi hedefler.

Şekil-1 de iş paketi A ve B için istenen olmadı ise şu zaman aralığında “şu şekilde” plan yapacağız… biçiminde bir yaklaşım sunulur.

Makale Yazımı Hakkında Kısa Bir Bilgi

Türkiye’de çoğu biliminsanı makale yazımının , proje yazmaktan daha kolay olduğu düşüncesindedir. Bunun bir göstergesi olarak verimli bir araştırmacının yıllık proje/makale oranı ele alınabilir ki bu oran 1 değerine çok nadir yaklaşır.

Makaleler kısa-öz olmalı veya sayfalarca olmalı şeklinde bir kıstas yoktur en önemli kıstas çalışmayı tam ve en iyi şekilde yansıtması ile şüphesiz özgün olmasından geçer. Bununla birlikte bir makalede Proje mühendisliği beklenmemelidir.

Makale mevzusu disiplinlerden disiplinlere üslup olarak farklılık göstermekle birlikte genellikle bir özet, giriş ve çalışmaların anlatıldığı kısım mevcuttur.

Sonunda çalışma için gerekli bulgular , görseller ve destekleyen kurum/kişilere teşekkür ve kaynakça ile bitirilir.

 

Poster Sunumlarında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bilimsel camianın vazgeçilmezlerinden birisi şüphesiz kongrelerdir. Günümüzde yeni çalışmaların takibi yanı sıra; bilimsel ortaklıklar ve akademik bir atmosfer yaratmak için düzenlenmektedir.

Ulusal veya uluslararası kongrelerde bilim insanları ve ekipleri poster sunumlarıyla çalışmalarını, neler yaptıklarını ifade eder ve kimi zaman posterlerin içeriği veya düzenine göre juri oylamasıyla ödül verilir. Burada en önemli faktör sizin bilimsel dili ve üslûbu iyi kullanıp kullanmadığınıza oldukça bağlıdır.

Tüm bu açılardan düşünüldüğünde akademik camiada bilinirliğinizi pekiştirecek ve çalışmalarınızın merak edilmesini sağlayacak şeylerden birisi iyi poster sunumudur.

Sözlü sunumlardaki başarınız; duruşunuza, jest ve mimiklerinize yani sizin yeteneğinize kalmış olsa da posterde durum biraz farklıdır. Birkaç tavsiye vermek gerekirse:

İlk olarak deney yaptıysanız deneyi en iyi ifade eden bir şema ile başlamak çok önemlidir. Buna ek olarak rahat okunabilirliği, görsellerin insan görsel algısına hitap eden sol tarafta bulunması ve posterin yazıyla boğulmaması genel olarak sizin başarılı poster hazırladığınızı göstergesidir.

Tabii ki bu tavsiyeler öznel olmanın da yanı sıra başarılı kabul edilen posterlerden de ilham alarak- özgün posterler hazırlamanız için- öneri ve teşvikten öteye gitmemektedir.

Ama bu ilham bilimsel dilin ve poster tasarımının incelenmesinden  öteye kesinlikle gitmemelidir. Yoksa hazırlayacağınız poster çalışması size ait olmaz…

 

Kaynakça Hazırlamak

Akademik araştırma yazılarının en önemli ve vazgeçilmez unsurlarında birisi kaynak belirtmektir.. Kaynağı yazına eklerken farklı tarzlar kullanılmaktadır. Başlı başına bir hazırlık gerektiren bu uğraş makale veya kitap kaynakçası hazırlamaktan tutunuzda elektronik ortam kaynakçası hazırlamaya kadar bazı farklılıklar gösterir. Bu hususta şu siteyi incelemenizi öneririm:

https://turkishliterature.bogazici.edu.tr/tr/content/kaynak-g%C3%B6stermek